طرح معرق ساعت رومیزی گل دار
ساعت، وسیله‌ای ابتکاری یا وسیله قرار دادن حرکات روزانه نجومی که برای اندازه‌گیری و تعیین زمان از آن استفاده میشود. این وسیله یا روش از قدیمی‌ترین اختراعات انسانی به شمار می‌رود.
انواع ساعت بر اساس نحوه کارکرد
ساعت ستاره‌ای
ساعت ستاره‌ای به اندازه گیری و تشخیص و تطبیق زمان در شب به وسیلهٔ ستارگانی شاخص گفته میشود. این روش معمولا به کمک ستاره قطبی بعنوان یک نقطه ثابت، با مقایسه و سنجش جابجایی بعضی ستارگان دب اکبر در هر فصل نسبت به زمان متعارف می‌باشد. این ساعت بیشتر با کمک حرکت ستارگان و وسیله قرار دادن آنها است. ساعت ستاره ای صرفا ساعتی شبانه است.
ساعتهای آفتابی
.
نمونه‌ای از ساعت آفتابی در هانوور آلمان
ساعتهای خورشیدی در دوران کهن به طور وسیعی استفاده می‌شده‌اند. [۱][نیازمند منبع] این گونه از ساعت میتواند زمان را برحسب زاویه یا محل قرارگیری سایهٔ یک میله که با زاویه مشخص نسبت به زمین قرار دارد، کار زمان سنجی را انجام دهد. این ساعت هم با وسیله قرار دادن حرکت روزانه خورشید و هم وسیله ابتکاری با استقرار شاخص مخصوص و مدرج کردن سایه خورشید است. این ساعت نقطه مقابل ساعت ستاره ای صرفا ساعتی روزانه می باشد.
این گونه از ساعت به رغم قدمت آن از دقت قابل قبولی برخوردار بوده و انواع دقیق آن زمان ظاهری خورشیدی را با خطای حداکثر ۱۵ دقیقه (ناشی از تاب خوردن محور گردش زمین به دور خود) معین میکنند. ساعتهای آفتابی دقیق با یک جدول یا نمودار ارائه می‌شوند که این خطای اندازه‌گیری زمان را در ماه‌های مختلف سال تصحیح می‌کند.
به گفته هرودوت نمونه‌های اولیه این گونه ساعت به اقوام سومری و کلدانی باز میگردد و قدمتی حداقل ۵۰۰۰ ساله دارد.[۱]
ساعتهای آبی
ساعت‌آبی در کنار ساعتهای آفتابی احتمالا قدیمی‌ترین ساعت ساخت بشرند. مدل‌های ابتدایی ساعت آبی باقی مانده از قرن ۱۶ پیش از میلاد از مصر و بابل بدست آمده.[نیازمند منبع] این گونه معمولاً از دو ظرف تشکیل شده که آب با شدت معین از یکی به دیگری می‌ریزد. کاربردی ترین ساعت آبی متعلق به ایران است زیرا نه بر اساس خرافات و یا تفریح بلکه برای یک ضرورت اساسی زندگی کشاورزی و تقسیم سهام آب قنات و یا آب چشمه ها در مناطق کویری ساخته شده است. كالیستنس مورخ یونانی 328 پیش از میلادكه در لشكركشی اسكندر مقدونی به ایران همراه او بود نوشته است: در اینجا (ایران)، در دهكده ها كه آب را برحسب نوبت به كشاورزان برای زراعت می دهند، یك فرد از میان كشاورزان انتخاب می شود تا بر زمان نوبت (و تقسیم زمانی سهام قنات)نظارت داشته باشد.
ساعت شنی
اولین نمونه‌های ساعت شنی در یک نقاشی از ۱۳۳۸ پس از میلاد دیده شده. این ساعت که معمولاً برای اندازه‌گیری مدت زمان‌های کوتاه استفاده می‌شده از دو حباب شیشه‌ای تشکیل شده که با سوراخ کوچکی به یکدیگر متصل‌اند. شنِ ریز به علت نیروی جاذبه به حباب پایینی می‌ریزد. وقتی تمام شن به پایین ریخت مجموعه را برعکس میکنند تا فرآیند تکرار شود.
ساعتهای مکانیکی
ساعتهای مکانیکی معمولاً نشان دهنده زمان با استفاده از زاویه‌ها هستند. رایج‌ترین آنها ساعتهایی هستند که به صورت مدور درجه‌بندی شده است. این ساعتها به ۱۲ قسمت تقسیم شده‌اند که هر کدام نشان‌دهندهٔ یک ساعت (عقربه ساعت شمار آنرا نمایش میدهد) است. همچنین این ساعتها به ۶۰ قسمت تقسیم شده‌اند که هر کدام هم میتوانند دقیقه و هم ثانیه را نمایش دهند (با استفاده از عقربه‌های ثانیه شمار و دقیقه شمار).
ساعت دیجیتال
ساعتهای دیجیتال به نوعی از ساعتها میگویند که زمان را با استفاده از ال‌سی‌دی، LED و یا چراغ نشان میدهند. این ساعتها به دو صورت ۱۲ ساعته و ۲۴ ساعته هستند. این ساعتها با استفاده از مدارهای الکتریکی میتوانند زمان را محاسبه و اعلام کنند. در ساعتهای جدیدتر ساعتها خود میتوانند با استفاده از اینترنت ساعت خود را تنظیم کنند. نمونه هایی از ساعت دیجیتال <ساعت دیجیتال>
ساعت باینری زمان را طبق اصول باینری نشان میدهد، ساعت،دقیقه و ثانیه در دو ستون با چهار سطر نشان داده میشود،مطابق شکل سطر اول رقم ۱، سطر دوم ۲، سطر سوم ۴، و سطر آخر رقم ۸ است، ستون سمت چپ رقم دهگان و ستون سمت راست رقم یکان را نشان میدهد که با جمع ارقام هر ستون و جمع بندی آنها با هم عدد ساعت،دقیقه و ثانیه به دست می‌آید.
ساعت اتمی گونه ای از ساعت است که فرکانس تشدید (رزونانس) استاندارد اتمی را به عنوان عنصر نگهداری زمان به کار می گیرد. این ساعتها دقیق‌ترین ساعت و استاندارد فرکانسی بسامد شناخته شده اند و به عنوان استانداردهای اولیه برای سرویس جهانی پخش زمان (Time Distribution Service)، برای کنترل فرکانس پخش برنامه‌های تلویزیونی و سیستم‌های موقعیت موقعیت یاب جهانی همانند جی پی اس (GPS) به کار می روند.
ساعتهای اتمی از پرتو افشانی (رادیو اکتیویته) استفاده نمی کنند، بلکه از سیگنال های دقیق مایکروویو استفاده میکنند. سیگنال‌های مذکور هنگامی تولید می شوند که الکترون‌ها در اتم‌ها سطح انرژی خود را دگرگون می کنند و نور منتشر می شود.
انواع ساعت بر اساس اندازه و شکل
ساعتها در اشکال و اندازه‌های مختلفی وجود دارند که برای کاربردهای مختلفی ساخته شده‌اند. بعضی از انواع مختلف ساعتها در زیر آورده شده است:
-
ساعت جیبی:نوعی ساعت همراه است که این ساعت را در جیب میگذارند و معمولاً زنجیری کوچک دارد که به لباس شخص متصل میگردد.
-
ساعت مچی:نوعی دیگر از ساعت همراه است که این ساعت توسط دو یا یک بند به دور مچ بسته میشود.
-
ساعت دیواری:نوعی ساعت است که به دیوار نصب میکنند.
-
ساعت ایستاده:نوعی دیگری از انواع ساعتها است. این ساعت ارتفاع بلندی دارد و به صورت ایستاده در گوشه‌ای از خانه میگذارند. این ساعت با استفاده از پاندول میتواند زمان را اعلام کند.