مقدمه و تعریف بیماری
تصور کنید با یکی از دستانتان مورد حمله قرار بگیرید؛ و یا دست تان دور گردنتان قفل شود و سعی در خفه کردن خودتان داشته باشد!
با تعجب به دستتان نگاه می‌کنید و احساس می‌کنید این دست شما نیست!
این در واقع یک وضعیت پزشکی عجیب است که به نام «سندرم دست بیگانه» شناخته می‌شود.
این بیماری نخستین بار توسط یک نورولوژیست آلمانی به نام کورت گلدشتین در سال 1908 گزارش داده شد.
بیماری که به او مراجعه کرده بود دست چپش هر کاری که دلش می‌خواست انجام می‌داد و حتی یک بار می‌خواست خفه اش کند!
سندروم دست بیگانه یک اختلال عصبی است که در آن یکی از دست های شخص مبتلا، غیر ارادی و خودگردان عمل می کند.
علائم سندروم دست بیگانه
مبتلایان؛ همه حواس را در دست شان درک می کنند اما نوعی عدم همکاری را توصیف می کنند و معتقدندیکی از دستانشان با اینکه هنوز قسمتی از بدنشان است به صورت یک دست مجزا رفتار میکند افراد مبتلا ، علائم خفیف مثل پاره کردن لباس تا علائم شدید مثل پر کردن بیش از حد دهان با غذا نشان می دهند.
معمولا حرکات دست بیگانه هدف دار هستند به طور مثال برداشتن شی توسط دست بیگانه و سعی در استفاده از آن .بیماران همچنین ممکن است گاهی اوقات رفتارهای عجیبی مانند صحبت کردن با دست از خود نشان دهند.
این بیماران، منطقه وسیعی از مغز خود را از دست می‌دهند و نمی‌توانند مثل یک فرد عادی تصمیم بگیرند.در نتیجه این موارد ، بیماران مدام در یک حالت ترس و استرس به سر می برند و دچار اختلالات خواب می شوند.
عملکرد مغز انسان و دست بیگانه
مغز دو نیمکره دارد که هرکدام از4 لوب تشکیل شده است: لوب پیشانی، لوب آهیانه، لوب گیج گاهی و لوب پس سری. رابط دو نیمکره جسم پینه ای است.
علت ایجاد سندروم دست بیگانه
این سندروم در اثر آسیب به نواحی "جسم پینه ای" ؛ لوب پیشانی ؛ لوب آهیانه و یا لوب پس سری ایجاد می شود این آسیب می تواند در موارد زیر ایجاد شود :
بعد از سکته مغزی ، بعد از جراحی های مغز ، بیماران صرعی که تشنج های عمیقی دارند، عفونت های مغزی (نظیر مننژیت ، انسفالیت و...) ، تومور مغزی ، آنوریسم مغزی ودر بیماری های تحلیل برنده مغزی نظیر آلزایمر و کروتزفلد جاکوب
سندروم دست بیگانه بر اساس قسمت آسیب دیده در مغز به چند نوع تقسیم می شود:
1-آسیب به جسم پینه ای: در این نوع سندروم ، دستی که بیگانه شده حرکاتی هدف دار و بدون کنترل انجام می دهد و یا حرکاتی برخلاف حرکات دست سالم انجام می دهد. و یا برعکس ممکن است دست بیگانه حرکات آینه ای دست سالم را تکرار کند. کودک مبتلا به این سندروم با حرکات آینه ای
2-آسیب به لوب پیشانی: بیمار در گرفتن اجسام توسط دست بیگانه غیر قابل کنترل می شود
3-آسیب به قسمت خلفی جانبی لوب آهیانه یا لوب پس سری مغز: بیمار کف دستش را طوری موقعیت می‌دهد که از تماس با اشیای مجاور، پرهیز کند.
راه تشخیص : با MRI
راه های درمان بیماری
هیچگونه دارودرمانی و یا درمان قطعی ای برای این سندروم وجود ندارد اما با یک سری آموزش های خاص می توان کنترل اختیاری دست را تا حدود قابل توجهی باز گرداند. در زیر به چند مورد اشاره میکنیم :
1- مشغول نگه داشتن دست بیگانه برای مثال دادن دادن یک شی به دست بیگانه و نگه داشتن آن.
2- در موارد آسیب به لوب پیشانی هنگام راه رفتن بیمار یک عصا به او بدهید دست بیگانه اش بگیرد.
3- قرار دادن دست بیگانه بین دو پا.
4- انجام تمرین هایی که باعث افزایش تمرکز می شوند. مثلا نگه داشتن یک جسم روی دست بیگانه.
5- استفاده از وسایل کمکی نگهدارنده (وسایل ارتوتیک) و یا بستن دست به تخت هنگام خواب.
اگر آسیب به صورت یک جانبه فقط به یک نیمکره از مغز باشد رفتارهای بیگانه مشاهده شده در طول زمان
(ظرف یک سال) به تدریج کاهش می یابد و کنترل اختیاری بر دست بر میگردد.
منابع:
http://en.wikipedia.org/wiki/Alien_hand_syndrome
http://www.migna.ir/vdcjtyev.uqeahzsffu.html
http://www.pezeshkan.org/?p=26781
https://www.neurology.org/content/67/12/E21/suppl/DC1