پرورش مهارتهای سرپرستی

مدیران در تمامی سطوح سازمانی و در كلیة سازمانها وظیفة بنیادی طراحی و پویا نگهداشتن محیطی را بر عهده دارند كه در آن ، افراد با همكاری همدیگر ، بتوانند مأموریت ها و هدفهای معنی را به اجرا درآورند

پرورش مهارتهای سرپرستی

رشد و رهبری در اسلام

هنگامی كه صحبت از جامعه است و اجتماع انسانی ، به دلیل ماهیت موجوی انسان كه مخلوقی است جامعه زی ، مباحثی به میان می آید كه به چگونگی ادارة اجتماع انسانی مربوط می شود . اسلام دینی است جاودانی و فراگیر و برای همة شئون زندگی مردم ، در مورد رهبری و مسئولیت هایش سرشار از ایات و احادیث است و سیره زندگی پیامبر (ص) و معصومین (ع) نیز خود ،‌نمونه هایی (الگوهایی) در این زمینه خواهند بود . اسلام همة توجه خود را به رهبران معطوف ننموده ، بلكه فرد فرد مسلمانان را نیز مسئول می داند و با این نگرش وسیع و عمیق ، نه گرفتار اصالت فرد شده ونه اصالت اجتماع ، بلكه به هر دو وجه امعان نظر داشته است ولی مسئولیت رهبران را بیش از شهروندان می داند . روایتی از پیامبران (ص) نقل شده كه فرمودند : « دو گروه هستند كه هر گاه صالح باشند ، امت نیز صالح خواهد بود و اگر فاسد شوند ، امت فاسد خواهد شد و آن دو گروه علما و امیران جامعه اند . » از این روایط چنین استنباط می شود كه مسئولیت كسانی كه رهبری فكری مردم را به عهده دارند (علما و دانشمندان ) و نیز افرادی كه مسئولیت های نظام ، اعم از اجرایی و غیر آن را پذیرا شده اند ، بسیار سنگین و در چگونگی ادارة جامعه و حتی روش زندگی مردم تعیین كننده است .

شاید این سوال پیش بیاید كه در اسلام چرا ، هم «افراد» مسئول هستند و هم «گردانندگاه حكومت»؟ در پاسخ باید خلقت انسان را یاد آور شد كه گونه ای است كه «اختیار و اراده» از خصوصیات بارز او و یكی از شاخه های تعیین كنندة تفاوت این مخلوق برتر عالم خلقت و حیوانات خواهد بود . بنابراین خداوند آفریننده ، با افزایش چنین موجودی هرگز او را عبث نیافریده و او را رها نكرده تا از این خصلت خود ، یعن اختیار اراده ، هر طور كه مایل است استفاده كند . در مقابل از او مسئولیت خواسته است ، مسئولیت در قبال خود و مسئولیت در قبال جامعه كه در آن زندگی می كند و حتی جامعه جهانی . در اسلام هیچ كس حق ندارد حتی به خودش ضرر بزند . مسئولیت تا به این حد است و اینچنین ، اختیار او مهار و در مسیر بهبود ، رشد و تكامل جهت دار شده است . خداوند برای این صیرورت و این شدن و به سوی تعالی رفتن ، مجموعه دستورهایی را در كتابی جاودانی به نام قرآن بر مردم عرضه نموده و خود می فرماید : «ولیكن افرادی ربانی باشید به واسطه آنكه كتاب خدا را پیوسته آموزش می دهید و به واسطه آنكه پیوسته انس و رجوع دایمی به قرآن دارید . » (آیه 79 ، سوره آل عمران) خداوند با بیان این آیه به مسلمانان می فرماید كه به این كتاب باید همچون یك كتاب درسی نگاه كرد . باید از آن چیز یاد گرفت و آن را آموزش داد و از طریق انس دایمی با ان ، به انسانهایی ربانی – كمال یافته در روح و روان شخصیت – تبدیل شد .

اسلام با وجود همة تأكیدها برفرد و مسئولیت های او ، مدیران نظام اسلامی را نیز مسئول ایجاد جامعه ای می داند كه در آن زمینه های رشد شعور و آگاهی مردم فراهم باشد . در چنین فضایی مردم بصیرت و بهره گیری از خرد ، اختیار و اراده خویش ، در جهت بهبود و رفاه مادی و معنوی خود استفاده خواهند برد . در قرآن كریم چنین آمده :

1. خداوند آگاه و بصیر است . (آیه 1 ، سوره مجادله)
2. نظام طبیعت بر اساس آگاهی خلق شده و بر همین اساس نیز اداره می گردد (آیه 41،سوره نور)
3. قرآن و سایر كتابهای آسمانی بر اساس تنظیم شده اند كه بصیرت آور و آگاه كننده اند . (آیه 104 ، سوره انعام )
4. بصیرت و آگاهی  ، از صفات بارز انسانی و جدا كنندة او از حیوان است .

تأمل در ایم واقعیات ، مسئولیت افراد را در جهت رشد و تكامل فردی و همچنین مسئولیتهای رهبری و مدیریت ، در ایجاد جامعه ای آگاه و بصیر مشخص می سازد .

با ذكر این مقدمه تلخیصی از گفتار استاد شهید مطهری با عنوان «رشد و رهبری در اسلام» ارائه گردد .