پرت در برنامه ریزی و مدیریت

مدل های شبكه ای برنامه ریزی كه جزء ابزارهای كنترل پروژه نیز محسوب می شوند عبارتند از پرت، سی پی ام و برنامه ریزی خطی، گرچه پرت و سی پی ام در اصول بسیار شبیه هم هستند ولی دارای تفاوتهایی نیز می باشند فن ارزیابی و بازنگری برنامه (پرت) به عنوان ابزار مدیریت در جهت مشخص كردن و هماهنگ نمودن كاری كه باید انجام شود تا اهداف پروژه در زمان تعیین شده تحقق ی

پرت در برنامه ریزی و مدیریت

مدل های شبكه ای برنامه ریزی عبارتند از

تكنیك ارزیابی و بازنگری برنامه (پرت)

روش مسیر بحرانی (سی پی ام)

برنامه ریزی خطی (تكنیك ارزیابی و بازنگری گرافیكی)

- برنامه ریزی خطی روش مخصوصی است كه در سال های پس از جنگ جهانی دوم برای تعیین راه كاربرد منابع موجود برای دستیابی به هدفی مطلوب به كار گرفته شده است. این روش، روشی است كه برای انتخاب بهترین تركیب متغیرها از میان تعداد زیادی تركیبهای ممكن به كار می رود. استفاده از این روش در صورتی امكانپذیر است كه بین متغیرهای مزبور ارتباط خطی وجود داشته باشد. ارتباط خطی موقعی وجود دارد كه تغییر معینی در یك متغیر منتهی به تغییر متناسبی در متغیر دیگر شود.

آشنایی با روش پرت و سی پی ام

- روش سی پی ام نخستین بار توسط دو نفر به نامهای جی.ای.كلی و ام.آر.واكر در ارتباط با طرح تحقیقاتی شركت دوپونت برای برنامه ریزی ساختمانی تهیه شد.

- روش پرت اولین بار در پروژه موشك پولاریس به كار برده شد و موفقیت آمیز بوده است، این روش بیشتر برای پروژه های توسعه ای و تحقیقاتی كه در آنها معمولاً اطلاعات كمتری در مورد هر فعالیت وجود دارد به كار می رود.

دو روش پرت و سی پی ام از نظر اصول بسیار شبیه هم هستند و برنامه ریزانی كه با یكی از این دو فن آشنا باشند مشكل اندكی برای هماهنگی با فن دیگر دارند. ولی این دو روش تفاوتهای مهمی نیز با یكدیگر دارند. در سی پی ام تاكید بر فعالیت هایی است كه باید انجام شود اما در پرت تاكید بر دانسته های مربوط به تكمیل این فعالیتهاست تفاوت دیگر این است كه در پرت بنابر فرض، واریانس توزیع زمانی فعالیت ها نسبتاً زیاد است برعكس در سی پی ام فرض می شود كه واریانس مدتهای انجام فعالیتها چنان كوچك است كه می توان آنها را قطعی در نظر گرفت.

گفتنی است كه چون برای ارزیابی توزیع های خاص پرت، دانسته های مطمئنی وجود ندارد لازم است كه بر اساس محتمل ترین، بدبینانه ترین و خوشبختانه ترین برآورد از مدت انجام هر فعالیت، میانگین و واریانس ویژه ای را فرض كرد.

در این مقاله تلاش شده تا با معرفی فن پرت به مدیران، زمینه برای استفاده هرچه بیشتر از این تكنیك فراهم آید. بدیهی است آنچه در اینجا آمده، تنها مختصری از فن پرت می باشد علاقمندان برای كسب اطلاعات بیشتر می توانند به كتب مربوطه مراجعه فرمایند.

ویژگی های روش پرت:

- پرت را می توان در هر فعالیتی كه نیاز به برنامه ریزی، كنترل و كار منسجم برای دستیابی به اهداف و اتمام كار در زمان تعیین شده داشته باشد به كار برد.

- برای انجام به موقع هر كار بر اساس برنامه پیش بینی شده، فعالیتهای متعدد و گوناگون شركت دارند. همچنین در این فعالیتها، عوامل متعدد ناشناخته ای وجود دارد. روش پرت، اطلاعات آماری لازم را درباره این عوامل ناشناخته در اختیارمان می گذارد.

- پرت اطلاعات لازم برای تصمیم گیری را در اختیار مدیران قرار می دهد ولی نمی گوید.

چگونه منابع و یازمان را تغییر دهند.

- در برنامه ریزی به كمك پرت، از علائم و نشانه هایی استفاده می شود كه آشنایی با آنها برای تفهیم مطلب ضرورت است:

الف) فعالیت: فعالیتها اجزای اصلی متشكله یك برنامه یا پروژه می باشند. این اجزا از یك زمان مشخص شروع شده و در زمان معین خاتمه می یابند و انجام آنها نیاز به صرف هزینه و زمان دارد فعالیتها در پرت به صورت ( ) نشان داده می شوند و معمولاً مشخصات فعالیت در قسمت بالای فلش و زمان انجام آن در قسمت زیر فلش درج می گردد. جهت فلش، جهت انجام فعالیت ها را نشان داده و طول آن هیچگونه رابطه ای با زمان انجام فعالیت ندارد. فعالیت پرت انجام واقعی كار است. فعالیت، بخش زمان بر شبكه پرت است و به نیروی انسانی، مصالح، فضا، وسایل و سایر منابع نیاز دارد.

ب) فعالیت مجازی: فعالیت مجازی به صورت (     ) نشان داده شده و هیچگونه زمان و هزینه ای را در بر ندارد. این علامت برای نشان دادن ارتباط بین فعالیتها در موارد ضروری بكار می رود.

ج) رویداد: رویداد نشانگر آغاز و انجام یك فعالیت است. (رویداد انجام واقعی كار نیست.)

رویداد محتاج هزینه یا زمان نمی باشد و در شبكه به صورت یك دایره (یا دیگر اشكال هندسی) نشان داده می شود. رویدادها به وسیله شماره ای كه در داخل دایره نوشته شده مشخص می گردند. ترتیب رویدادها به وسیله فلش مشخص می شود و نه شماره رویدادها.

برای ترسیم شبكه باید موارد زیر را رعایت نمود:

1- هر فعالیت در شبكه با یك رویداد شروع شده و به یك رویداد ختم می شود. بنابراین شبكه به عنوان مجموعه ای از فعالیت ها دارای یك رویداد آغاز پروژه و یك رویداد انجام پروژه می باشد. ضمن اینكه هر فعالیت آغاز و انجام مشخصی دارد.

2- شماره رویدادها نباید تكرار شوند.

3- قبل از شروع یك فعالیت، تمامی فعالیت های بلاواسطه ماقبل آن باید تمام شده باشند.

4- بین دو رویداد فقط باید یك فعالیت قرار گیرد.

5- فعالیت ها باید طوری در شبكه قرار گیرد كه ایجاد حلقه 4 نشود، قرار گرفتن فعالیتها به صورت شكل زیر اشتباه است.

پس از ترسیم شبكه پرت لازم است برآورد زمان انجام هر یك از فعالیتها تعیین گردد. هر مدیر پروژه می داند كه با نزدیكتر شدن زمان تعیین شده برای پایان كار، معمولاً وقت بیشتری برای اتمام كار لازم است. در چنین شرایطی معمولاً عبارت اگر یك هفته دیگر هم وقت داشتیم شنیده می شود.