سازمان بازیافت و تبدیل مواد شهرداری مشهد
بر اساس همین تعریفی که از اهداف سازمان بازیافت شده به خاطر شکل گیری و به خطار شکل گیری سازمان 6 تا مدیریت جدا در سازمان قرار دارد که در حال حاضر مدیریت خاک و ستاد نخاله های ساختمانی، مدیریت امور زباله های بیمارستانی، صنعتی، خانگی، مدیریت امور دفع فاضلابها و زباله های بیمارستانی و صنعتی و مدیریت کارخانه کمپوست و مدیریت تحقیق و پژوهش در کل سازمان شکل گرفت. هدفی که در گروه مدیریت شکل گرفته بر اساس برنامه ریزی به سه معقوله تولید، جمع آوری و حمل و دفع مواد زائدی است که به آن اشاره شده است کل مجموعه پرسنلی سازمان حدوداً 97 نفر است. اولین سالی که بودجه سازمان تعیین شد مربوط به سال 76 بوده که برابر مبلغ 20000000000 ریال، و در سال 80 بودجه ای که برای سازمان در نظر گرفته شده 8300000000 ریال است. پرسنل سازمان که قبلاً اشاره شد حدوداً 97 نفر هستند که حدوداً 28 نفر از پرسنل دارای مدرک کارشناسی و بالاتر هستند که در قسمت های مختلف مشغول به کار هستند. تمام سعی و تلاش در داخل این مجموعه این است که با ارتباطات و همکاری فی مابین سازمانهای شهری من جمله محیط زیست، مرکز بهداشت، فرمانداری و دیگر ارگانهایی که مرتبط با کار سازمان هستند بتوانیم سیاست های کلی و برنامه ها را تدوین کنیم.
1) کارخانه کود آلی (کمپوست)
بیش از 63 درصد از زباله های خانگی شهر مشهد از مواد آلی قابل تبدیل به کود آلی یعنی کمپوست تشکیل شده است. احداث یک کارخانه تفکیک زباله به کود آلی که سالیان قبل در شهر مشهد مد نظر قرار گرفت. بدین منظور پس از انجام مطالعات و بررسی های زیر بنائی و تحقیق بر روی روشهای مختلف پروسه مناسب ترین روش برای تبدیل زباله شهر مشهد انتخاب گردید کارخانه کود آلی در این شهر احداث شد برای تهیه کود پس از ورود ماشین های حمل زباله به کارخانه ابتدا عمل توزین صورت می گیرد. در تبدیل زباله های خانگی به کود آلی کمپوست که گونه ای از کودهای آلی می باشد با سرمایه گذاری حدوداً 000/000/000/25 ریال در مرداد ماه 1375 تأسیس و مورد بهره برداری قرار گرفت ظرفیت پذیرش کارخانه 250 تن زباله در روز می باشد. که هر روزه این زباله ها در سالن پذیرش و آماده سازی مواد تخلیه شده توسط یک دستگاه لودر خط ورودی کارخانه تغذیه می گردد. مواد توسط نوارهای نقاله به داخل یک دستگاه سرند دوار هدایت شده و مواد درشت از مواد ریز جدا می شود و همچنین در این سالن مواد قابل بازیافت دیگری نظیر پلاستیک و فلز از یکدیگر جدا شده و جهت بازیافت به کارگاههای مربوطه هدایت می گردد و سایر ضایعات بارگیری و از مجموعه خارج می شود. زیر گذر سرند که اکثر مواد آلی می باشد از طریق نوارهای نقاله به بخش تخمیر و تجزیه مواد هدایت می گردد. در سالن مواد به ارتفاع 2 متر روی هم انباشته شده و در دوره های خاص با هم زنی و هوادهی به موقع توسط دستگاه استوکر که جزء مواد آلی در یک دوره 22 روزه کامل شده و سپس مواد به خارج از سالن هدایت می گردد در این مدت بر اثر فعالیت میکروارگانیزمها درجه حرارت توده های زباله تا 65 درجه افزایش پیدا می کند. مواد پس از تخمیر به مدت 55 روز جهت تثبیت در محوطه انبار شده و سرانجام جهت تصفیه نهایی و دانه بندی وارد سالن های نهایی شده و کود درجه یک با دانه بندی 4 میلیمتر تولید می گردد و همه روزه دمای توده ها توسط آزمایشگاه کارخانه دقیقاً اندازه گیری و با ثبت مقادیر و رسم منحنی تغییرات دما برنامه ریزی لازم جهت هوادهی توده ها و کنترل پروسه صورت می گیرد همچنین آزمایشگاه کارخانه وظیفه کنترل کیفیت محصول را به عهده داشته و با نمونه گیری مداوم از محصول و انجام آزمایش های مختلف میزان عناصر تشکیل دهنده کود را دقیقاً مشخص می نماید.
کمپوست تولیدی دارای خواص فیزیکی و شیمیایی مطلوب بسیار زیادی بوده و در افزایش میزان تولید محصولات کشاورزی و باغی و بهبود کیفیت خاک های کشاورزی نقش موثری ایفا می نماید. همزمان با تولید کود در کارخانه کمپوست طرحهای تحقیقاتی ویژه ای نیز در زمینه کاربرد و میزان مصرف این کود در گونه های مختلف گیاهی و اثرات استفاده از آن در افزایش عملکرد و کیفیت محصول توسط دانشگاه فردوسی مشهد در حال انجام می باشد به منظور توسعه کارخانه و افزایش ظرفیت پذیرش تا سقف 500 تن زباله در روز عملیات طراحی ساخت و نصب دستگاههای جدید در سالن های پذیرش و تخمیر مواد در حال اجرا می باشد.
ستاد اجراء طرح تفکیک از مبداء فعالیتهای اجرایی خود را از اردیبهشت ماه 8137 در مجموعه سازمان بازیافت آغاز نمود عمده فعالیت این واحد جمع آوری زائدات خشک شهروندان شامل نان خشک، کاغذ، پلاستیک، شیشه و فلزات طی یک برنامه منظم زمان بندی شده است. این عملیات به صورت هفتگی و در قبال دادن هدایایی به شهروندان صورت می گیرد در حال حاضر بالغ بر 200.000 خانواده یعنی نیمی از شهر مشهد در مناطق یازده گانه تحت پوشش طرح تفکیک از مبداء قرار گرفته اند.
نصب ظروف ویژه تفکیک زباله برای خانواده هایی که موفق به تحویل زائدات خشک خود به مأمورین بازیافت در درب منازل نشده اند در محلات، مناطق و مجتمع های مسکونی از دیگر فعالیت های این ستاد می باشد. همچنین در راستای اجرای این طرح با نصب ظروف ویژه کاغذ باطله در 350 اداره و بیش از 950 مدرسه و موسسه آموزشی عملیات جمع آوری کاغذهای باطله نیز به صورت هفتگی انجام می شود.
آغاز فعالیت ستاد خاک و نخاله های ساختمانی از ابتدای سال 78 می باشد مهمترین هدف تشکیل این ستاد جلوگیری از تخلیه های غیر مجاز خاک و نخاله، فاضلابهای خانگی و صنعتی و هدایت آنها به محل های مجاز می باشد که در حال حاضر 3 محل جهت تخلیه خاک و نخاله در 3 نقطه مختلف شهر و یک محل جهت تخلیه فاضلاب خانگی که تصفیه خانه آستان قدس می باشد در نظر گرفته شده که در این راستا ضمن کنترل و نظارت بر نحوه جمع آوری حمل و دفع خاک و نخاله های ساختمانی جهت کلیه ماشین آلاتی که مرتبط با خاک برداری و حمل آن هستند تشکیل پرونده داده و کارت شناسایی صادر نموده است و همچنین کلیه پیمانکاران و افرادی که قصد خاک برداری دارند ملزم به اخذ مجوز لازم از ستاد مذکور می باشند طی دو سال گذشته بالغ بر 2200 دستگاه خودرو تشکیل پرونده و کارت شناسایی صادر شده و همچنین بالغ بر 265.000 سرویس خاک و نخاله توسط خودروهای مربوط به محل های مجازی که مشخص گردیده هدایت شده اند که در صورت عدم تشکیل این ستاد و در نتیجه عدم کنترل باعث آلودگی محیط و بد منظر شدن چهره شهر می گشت. در این راستا تعداد 800 مورد پرونده افراد متخلف که تخلیه غیر مجاز داشتند به عنوان متخلفین بهداشتی به مراجع قضایی معرفی شده اند.
در حال حاضر به منظور رفاه حال شهروندان جمع آوری، حمل و تخلیه خاک نقاله ناشی از عملیات جزئی شهروندان به صورت مکانیزه توسط خودروهای ویژه و باکسهایی که بدین منظور ساخته شده است صورت می گیرد.
167