اندازه گیری در حسابداری
موضوعی که در حمایت و توجیه برتری سیستم بهای جایگزینی نسبت به ارزشهای خروجی مطرح می شود این است که اگر بخش عمده ای از دارایی های مورد استفاده شرکت در تملک آن نباشد، خرید آنها به لحاظ اقتصادی موجه خواهد بود. از سوی دیگر دارایی های ثابت عمدتا هنگامی فروخته می شوند که با ناباب شوند یا محصولی که تولید می کنند مورد نیاز نباشد. حامیان این مکتب بر سر برخی مسائل از جمله اینکه سود یا زیان ناشی از نگهداری در سود و زیان نشان داده شود و یا مستقیماً در سرمایه نشان داده شود.
ویژگی های حسابداری بر مبنای بهای جایگزینی:
1. پذیرش فرض مربوط به ثابت بودن واحد پولی.
2. طبقه بندی سود، به صورت سود عملیاتی و سود و زیان حاصل از نگهداشت.
3. اصل تحقق
4. تقسیم بندی سود و زیان حاصل از نگهداشت بر حسب مقادیر تحقق یافته و تحقق نیافته.
در این روش سود حاصل برابر با مجموع سود عملیاتی و سود و زیان حاصل از نگهداشت کالا است. سود عملیاتی نیز برابر با تفاوت درآمد تحقق یافته و بهای جایگزینی مربوطه می باشد.
سود خالص محاسبه شده بر مبنای بهای جایگزینی تنها در ارتباط با سود عملیاتی دارای خطای مروبط به زمان است.
خطای مربوط به زمان در سود حاصل از بهای جایگزینی بدان سبب وجود دارد که:
1. سود ناشی از نگهداشت کالا در سود عملیاتی دوره جاری منظور نمی شود و این عدد در دوره های آتی تحقق خواهد یافت.به این مفهوم که در این رویکرد اصل تحقق در ارتباط با موجودی پایان دوره رعایت می شود.
2. سود عملیات دوره جاری در برگیرنده سود هایی است که در دوره های قبل ایجاد شده اند اما در دوره جاری محقق شده اند. این ارقام به عنوان سود تحقق نیافته در صورتهای مالی قبل شناسایی شده اند. سود خالص محاسبه شده بر مبنای ارزش جایگزینی همچنین دارای خطای مربوط به واحد اندازه گیری است. زیرا در محاسبه سود تغییرات ایجاد شده در سطح عمومی قیمتها در نظر گرفته نمی شود.
حسابداری مبتنی بر خالص ارزش فروش (بازیافتنی):
اساساً این رویکرد ترازنامه گراست. دارایی ها به خالص ارزش فروشی که شرکت انتظار دارد در صورت کنارگذاری دارایی ها در فرآیند عادی عملیات بدست آورد،ارزشیابی می شوند. به همین ترتیب، بدهی ها نیز معادل رقمی که برای پرداخت آنها در ترازنامه نیاز است، ارزشیابی می شوند. صورت سود و زیان دوره حاوی تغییر در خالص ارزش فروش خالص داراییها شرکتدر دوره مورد نظر به استثنا مبادلات مالکانه می باشد. هزینه های مرتبط با استهلاک نیز حاکی از کاهش در خالص ارزش فروش داراییهای ثابت در طی دوره می باشد.
از ویژگی های این سیستم، مربوط بودن اطلاعات آن و نقطه قوت آن این است که، تمامی اندازه های حاصل از آن قابلیت جمع پذیری دارند، زیرا ارزشیابی های انجام شده همگی بر اساس یک مقطع زمانی یکسان برای ترازنامه بوده و همگی یک خاصه یکسان را اندازه گیری می کنند.
سود حسابداری مبتنی بر خالص ارزش فروش برابر با مجموع سود عملیاتی و سود و زیان حاصل از نگهداشت می باشد.
سود خالص حاصل از خالص ارزش فروش عاری از هرگونه خطای مربوط به زمان می باشد، زیرا 1. سود عملیاتی و سود و زیان حاصل از نگهداری در همان دوره ای که به وجود می آیند، گزارش می شوند. 2. سود و زیان حاصل از نگهداری و سود و زیان عملیاتی متعلق به دوره های پیشین در سود دوره جاری تأثیری ندارند.