نشاط از جـمله پدیـده‌های روان شناختی است که تحقیقات، مطالعات و بررسی‌های مختلفی را معطوف خود ساخته است. روان شناسان نظریه پرداز، نشاط را نوعی «هیجان مثبت» می‌دانند که تأثیر ژرفی برساز و کارهای جسمانی، شناختی و روانی در مکانیزم دارد و عملکرد آدمی را درزمـینه‌های مـختلف بـهبود می‌بخشد (گلدبرگ[1]، 1997؛ آندروز[2]، 1989).
شادمانی، از جمله موضوعاتی است که از دیرباز اندیشمندانی نظیر ارسطو، زنون و اپیکور به آن پرداخته‌اند. ارسطو، دست‌کم به سه نوع شادمانی معتقد است؛ در پایین‌ترین سطح، عقیده‌ی مردم عادی است که شـادمانی را معادل موفقیت و کامیابی می‌دانند و در سطح بالاتر از آن، شادمانی مورد نظر ارسطو یا شادمانی ناشی از معنویت قرار می‌گیرد. روان‌شناسان، در سالهای آخر قرن بیستم توجه به احساسات مثبت را آغاز کرده‌اند و روزبه‌روز به این توجه افزوده‌اند (آرگیل، 2001). در این فـرایند، سه جـهت‌گیری قابل تشخیص وجود دارد که به سنجش میزان شادمانی، بررسی عوامل موثر بر شادمانی و شیوه‌های افزایش شادمانی مربوط می‌شود (کشاورزافشار، وخوش کنش، 1387).
از آنجا کـه شـادی یـکی از هیجانات اساسی بشر است، لذا هر کس به فراخور خود آن را تجربه می‌نماید. اما تـعریف شـادی بـه سادگی تجربه آن نیست. افلاطون در کتاب جمهوری به سه عنصر در وجود انسان اشاره می‌کند که عـبارتند از: قـوه عـقل یا استدلال، احساسات و امیال. افلاطون شادی را حالتی از انسان می‌داند که بین این سه عـنصر تـعادل و هماهنگی وجود داشته باشد(دیکی،1999). ارسطو شادی را زندگی معنوی می‌داند. جان لاک و جرمی بنتام مـعتقدند کـه شـادی مبتنی بر تعداد وقایع لذتبخش است. آرگیل و همکاران(1995) شادی را ترکیبی از وجود عاطفه مـثبت، فقدان عـاطفه منفی و رضایت از زندگی می‌دانند (به نقل از شاه جعفری، عابدی، دریکوندی، 1381).
روان‌شناسان و پژوهشگران جدید نیز به اشکال گوناگون، به تعریف مفهوم شادکامی پرداخته‌اند به عنوان مثال، دینر و دیـنر[3] (1995) و آرگـیل(2001) در تعریف شادکامی، به بررسی زمینه‌یابی که بر روی نمونه‌های فراوانی انجام شده، اشاره کرده و معتقدند که شادکامی، شامل حالت خوشحالی یا سرور(هیجانات مثبت)، راضی بودن از زندگی و فقدان افسردگی و اضطراب(عواطف منفی) است. این تعریف، شاید جامع‌تر از سایر تعاریف باشد زیـرا، مجموعه‌ی عـواطف مثبت و منفی که امری درونی هستند را درنظر گرفته و در بعد بیرونی نیز، به رضایت از زندگی اشاره دارد.
آرگیل و هـمکاران(1990) بر این باورند که، هنگامی که،از مردم پرسیده می‌شود منظور از شادکامی چیست؟ آنان دو نوع پاسخ را ارایه می‌دهند:
اینگلهارت، رونالد. (1994). تحول فرهنگی در جامعه پیشرفته صنعتی، ترجمه مریم وتر (1382). تهران: کویر.
پروین، لورنس ای.؛ و جان، اولیور پی. (2001). شخصیت(نظریه و پژوهش). مترجمان: دکتر محمد جوادی و پروین کدیور (1386).چاپ هشتم، انتشارات آییژ.
پسندیده، عباس. (1390). نظریه توحید در شادکامی. مجله روانشناسی و دین. شماره 15، 30-5.
خانزاده، حسین؛ علی، عباس ؛ صفی خانی، لیلی. (1384). بررسی رابطه بین شخصیت و شادکامی. مجله اصلاح و تربیت، شماره 46: 24-21.
شاه جعفری، ابراهیم؛ عابدی، محمد رضا؛ دریکوندی،هدایت الله. (1381). شادمانی و عوامل مؤثر بر آن. مجله تازه های علوم شناختی، شماره 15: 58-50.
شهیدی، شهریار. (1389). روانشناسی شادی، تهران: نشر قطره.
فرانکن، رابرت. (2005). انگیزش و هیجان. مترجمان: حسن شمس اسفند آباد، غلامرضا، محمودی، سوزان امامی پور (1389).تهران: نشر نی.
کشاورزافشار، حسین؛ وخوش کنش، ابوالقاسم. (1387). رابطه ی شادکامی و سلامت روانی دانشجویان. مجله اندیشه و رفتار در روانشناسی بالینی، شماره 7: 52-41.
مظفری، شهباز وهادیان فرد، حبیب. (1383). مروری بر شادمانی و همبسته های آن. مجله روش شناسی علوم انسانی، شماره 41: 105-82.
الیاسی، محمد حسین. (1385). عوامل موثر بر شادکامی دانشجویان بسیجی. فصلنامه مطالعات بسیج، سال نهم، شماره 33: 34-23
منابع لاتین
Andrews, F.M (1989). Social indicators of Well –being. NewYork; Plenum.
Argyle, M (2001). The Psychology of Happiness. New York. Routledge.
Argyle, M and Lu, L (1995). Testing For Nappiness. Washington DC; Taylor and Francis.
Clavk, A.E (1996). "Satis faction and Comparison in Come." Journal of Public ecomomic, 619, 359-381.
Compbell, L. etal (1996). Happiness and Social Relationships. London: Plenum.
Costa, P.T. and Mc Gvae, R.R (1981). "Personal adjustment to aging" Journal of Gerohtalog" 36, 78-85.
Diener, E., Diener, M., "Factors predicting the subjective well–being of nations", Journal of Personality and Social Psychology, v 69, 1995, p 851– 864.
Diener, E; R, Biswas-Diener (2008). Happiness: unlocking the mysteries of psychological wealth, Blackwell Publishing.
Emmsns, R. A (1999). The Psychology of Ultimate concerns. New York; GuilFord Press.)
Goldberg, D (1997). The Detection of Psychiatric illness by Questionnaire. London; Oxford University Press.
Hackman, J.R.etal (1998). Motivation and Happiness. London:Plenum.
Lopez, S.J (2009). Encyclopedia of positive psychology, Wiley-Blackwell Publication. ISBN 978-1-4051-6125-1.
Mishra, S (1992). Leisure actirites and life Satis Faction. London; Mc Gvaw-Hill.
Russel, R.J. H (1994). Predictors of Happiness New York. Plenum.
Stewart, M (1994). "Happiness and Mental Health" Journal of Psychology, 81, 131-145.