رشته بهداشت محیط
بررسی مدیریت پسماندهای رادیواکتیو مراکز خصوصی و دولتی شهرستان اهواز در سال 96-95
چکیده :
زباله های بیمارستانی بدون شک یکی از منابع آلوده کنند محیط زیست به شمار می رود. به همین علت یکی از مسائل اساسی مدیریت در بیمارستان چگونگی جمع آوری، نقل و انتقال و نگهداری موقت و دفع نهایی زباله ها می باشد به نحوی که خطری افراد عادی را تهدید نمی کند. پیرو همین اصل مطالعه ای بر نحوه مدیریت پسماندها رادیواکتیو در بیمارستان گلستان مرکز هلال احمر خوزستان و گاما اسکن اهواز در شهر اهواز در بهار 1396 انجام گرفت. در این پایان نامه سعی شده که نحوه جمع آوری اولیه در بخش ها، انتقال به جایگاه موقت، وضعیت جایگاه، نحوی انتقال به محل دفع نهایی و وزن زباله های تولید شده بررسی شود. طی بررسی های انجام شده وجود کارشناسان ماهر و دوره دیده و داشتن محل های بزرگ و مناسب برای نگهداری موقت پسماندهای رادیواکتیو، مدیریت پسماندها رضایت بخش بود. به طوری که در همه مراحل مربوط به مدیریت پسماند رادیواکتیو دقت لازم صورت گرفته است.
واژگان کلیدی :
پسماندهای رادیواکتیو
مدیریت پسماند بیمارستانی
دفع پسماندهای خطرناک
جمع آوری پسماند
مقدمه :
رشد روز افزون جمعیت و افزایش نیازها و سطح انتظارات بهداشتی و درمانی جوامـع انسـانی در دنیـای امـروزی ، موجبـات لـزوم توسعه و گسترش مراکز مختلف ارائه‌دهنده خدمات بهداشـتی و درمـانی نظیـر بیمارستان‌ها، درمانگاه‌ها و آزمایشگاه‌های تخصصی متعدد را فراهم نموده است. به دنبال این مسئله انتظار می‌رود روزبه‌روز میزان تولیـد پسـماندهای پزشـکی افـزایش قابل‌توجهی داشته باشد.
یکی از مشکلاتی که گریبانگیر جوامع شهری است تولید زباله های مختلفی است که هر کدام سیستم بخصوصی را جهت دفعشان طلب می کنند در شهرهای بزرگ علاوه بر زباله های خانگی زباله های دیگری نظیر زباله های صنعتی ، نخاله های ساختمانی ،...و زباله های بیمارستانی تولید می شود که سیستم دفع آنها با سیستم های متداول در دفع زباله های خانگی متفاوت می باشد این زباله ها که به نوعی زباله های تخصصی به شمار می روند در جنبه هایی با زباله های خانگی تفاوت دارند و موجبات آلوده سازی بیشتر محیط زیست را فراهم می سازند و سلامتی و بهداشت جوامع انسانی را تهدید می کند . زباله های بیمارستانی آلودگی های متعددی از قبیل آلودگی های بیولوژیک ( شامل انواع باکتریها و ویروس ها و انگل ها و قارچهای بیماریزا، نسوج و ضایعات پاتولوژیک و...) ، مواد شیمیایی توکسیک و یا کارسینوژن (مانند اتیدیوم بروماید ، فنل و...) و آلودگی های رادیواکتیو (رادیو ایزوتوپ هایی که جهت تشخیص و یا درمان بکار گرفته می شوند) دارند که هر کدام به تنهایی می توانند تهدیدی جدی برای محیط زیست و جوامع بشری به شمار روند. با توجه به اهمیت ویژه آلودگی های رادیو اکتیو و جدی گرفته شدن آن از طرف سازمانهای ذیربط معمولا آلودگی های مربوطه به طور جدی کنترل می گردند و به طور معمول این آلودگی ها در محیط منتشر نمی شوند مگر اینکه سهل انگاری و یا اختلالی در جمع آوری آنها روی دهد. روش‌ها و دستگاه‌های مختلفی جهت بی‌خطرسازی پسماندهای بیمارستانی وجود دارد که هرکدام با چالش‌هایی همراه می‌باشد. روش‌هایی همچون کاربرد مواد شـیمیایی ، عملیـات حرارتـی مرطـوب (اتـوکلاو، هیـدروکلاو)، عملیـات حرارتـی خشک و استفاده از امواج ماکروویو، رقیق سازی با آب، نگهداری طولانی در مکانهای مخصوص و دفع در زمین برای این منظور مورد استفاده قرار می‌گیرند.
فهرست مطالب
عنوان صفحه
چکیده...................................................................................................................1
فصل اول:کلیات تحقیق..............................................................................................2
1-1 مقدمه ............................................................................................................3
1-2 زباله های رادیواکتیو ..........................................................................................6
1-3 گردش مواد رادیواکتیو در طبیعت ..........................................................................6
1-3-1 تعریف پسماندهای بیمارستانی و پزشكی...........................................................6
1-4 انواع پسماند های بیمارستانی ...........................................................................8
1-4-1 زباله های معمولی بیمارستانی .......................................................................8
1-4-2 زباله های پاتولژیکی .......................................................................................8
1-4-3 مواد زائد رادیواکتیو...........................................................................................9
1-4-5 مواد زائد شیمیایی .........................................................................................9
1-4-6 مواد زائد عفونی (Infection waste) .................................................................9
1-4-7 مواد زائد دارویی .............................................................................................9
1-4-8 ظروف مستعمل تحت فشار .............................................................................10
1-4-9 اثرات بهداشتی مواد زاید خطرناک .....................................................................10
1-5 زباله های رادیواکتیو براساس مقدار و نوع ماده رادیواکتیو به 3 گروه تقسیم می‌شوند .....13
1-6 مراحل مدیریت این ضایعات عبارتند از .....................................................................14
1-6-1 انبارداری موقت ...............................................................................................14
1-6-2 بازفرآوری انبار نهایی .........................................................................................15
1-7 بیان مسئله ......................................................................................................15
1-8 اهداف و فرضیات (Objectives & Hypothesis) ......................................................17
1-8-1 هدف اصلی طرح (General Objective) ............................................................17
1-8-2 اهداف ویژه طرح (Specific Objectives) ...........................................................17
1-8-3 اهداف كاربردی طرح ................................................................................17
1-8-4 فرضیات یا سؤالات طرح ....................................................................................17
1-9 پیشینه تحقیق...................................................................................................18
فصل دوم روش کار ...................................................................................................21
2-1روش کار ..........................................................................................................22
فصل سوم یافته ها و نتایج ........................................................................................28
3-1 مدیریت پسماند ................................................................................................29
3-2 منابع تولید پسماند ............................................................................................29
3-3 مدیریت پسماند ید ............................................................................................30
3-3-1 : مدیریت پسماند بخش سرپایی .......................................................................30
3-3-2 : مدیریت پسماند بخش بستری ........................................................................31
3-3-2-1 روش اول استفاده از مخازن ذخیره پسماند .......................................................31
3-3-2-2 روش دوم استفاده از مخزن رقیق کننده ...........................................................31
فصل چهارم بحث و نتیجه‌گیری ...................................................................................32
4-1 نتیجه‌گیری .......................................................................................................33
4-2 پیشنهادات .......................................................................................................37
فصل پنجم منابع ..................................................................................................... 39
منابع .....................................................................................................................40
فهرست جداول
عنوان صفحه
جدول 3-1 : نیمه عمر، زمان لازم جهت بی خطر شدن، مدت نگهداری و نحوه دفع پسماندهای رادیواکتیو ........................................................................................................................................... 29
جدول 3-2 : شرایط لازم برای بسته بندی، نگهداری و علامت گذاری پسماندهای بهداشتی درمانی ........................................................................................................................................... 30
جدول 4-1 : مقایسه نوع پسماند ها در بیمارستان های چند شهر مختلف ایران ................................. 32
جدول 4-2 : نحوه جمع آوری و نگهداری و دفع پسماندهای رادیواکتیو ................................................ 34
جدول 4-3 : روش های نگهداری، مدت زمان نگهداری، مزایا و معایب روش های نگهداری
پسماند های ید ..................................................................................................................... 36
فهرست تصاویر
عنوان صفحه
تصویر 1-1: روشهای دفع پسماند سطح پایین در اعماق کم .................................................. 13
تصویر 1-2 : مخازن نگهداری پسماندهای سطح بالا رادیواکتیو مایع در هانفورد آمریکا .................. 14