اولین دلیل تشکیل خاک، هوازدگی سنگ است. تمام انواع سنگها(سنگهای دگرگون، آذرین و رسوبی) به قسمتهای کوچکتر برای تشکیل خاک تقسیم میشوند. هوازدگی بر سه نوع است: هوازدگی فیزیکی، هوازدگی شیمیایی و هوازدگی زیستی. فعالیتهای بشری مانند حفاری، انفجار (مثلا انفجار سنگها برای ساخت تونل) و ازبین بردن مواد پسماند، نیز ممکن است باعث تولید خاک شود. با گذشت بازههای زمینشناسی خاکهای دفنشده در اعماق زمین ممکن است در اثر دما و فشار بسیار بالا، به سنگهای دگرگون یا رسوبی تغییر پیدا کنند و اگر ذوب شوند و دوباره سخت شوند، آنگاه یک چرخه کامل زمینی را طی کردهاند و به سنگ آذرین تبدیل شدهاند.
هوازدگی فیزیکی شامل مراحلی مانند: تاثیرات دما بر روی سنگ، یخزدگی و ذوب شدن مجدد آب در ترکهای سنگ، اثرات باران و باد میشود.
هوازدگی شیمیایی شامل تجزیهٔ مادهٔ تشکیلدهندهٔ سنگ و تبدیل آن به کانی (مادهٔ معدنی) دیگر میباشد. مثلا معادن رس میتوانند از هوازدگی فلدسپار که متداولترین کانی در سنگهای آذرین است تشکیل شده باشد.
متداول ترین کانی تشکیلدهندهٔ لای و ماسه، کوارتز است که آن را سیلیس نیز مینامند و نام شیمیایی آن سیلیس یا اکسید سیلیسیم است. دلیل اینکه فلدسپار بیشتر در سنگها یافت میشود و سیلیسیم در خاکها، این است که فلدسپار حلشدنیتر از سیلیس است.
لای، ماسه و شن، در اصل تکههای کوچک سنگهای خردشدهاند.
57
دیگر محصولات مرتبط سایت