تاریخچه استانداردهای کیفیت

استاندارد كیفیت را برای نخستین بار دولت انگلستان ، پس از جنگ جهانی اول به صورت مدون ، ایجاد كرد پس از آن ( پیش از جنگ جهانی دوم ) وقتی كه شركتهای كوچك با یكدیگر ادغام و شركتها و موسسات بزرگتری را تشكیل دادند

تاریخچه استانداردهای کیفیت

روش اداره موسسات تولیدی به كلی تغییر یافت . تغییر دیگری كه همزمان با جنگ جهانی دوم به وجود آمد ، استفاده كردن از بازرسان در مراحل گوناگون تولید محصولات بود . در چنین وضعیتی بازرسان موظف بودند محصولات تولید شده را بازرسی كنند و چنانچه مرغوبیت لازم را نداشته باشند ، آن را عودت دهند تا پس از انجام گرفتن اصلاحات لازم بار دیگر بازرسی شود . این چرخه تولید ، بازرسی و اصلاح ، سالها در كارخانه ها باقی ماند . در سالهای اخیر روشهای جدید دیگری كه به تولید صحیح و دقیق محصولات می انجامد ، به كار گرفته و جایگزین روشهای پیشین شده است . توسعه مراكز صنعتی و فن آورانه كه پس از جنگ جهانی دوم آغاز گردید نیز پیچیده تر شدن روشهای تولیدی و سخت تر شدن تضمین كیفیت را در پی داشت .

نخستین تلاش برای استانداردكردن سیستم كیفیت كه تاثیر رشد صنعت و پیچیدگی آن بیشتر بود در ایالات متحد آمریكا بوجود آمد . این فعالیتهای استاندارد كردن از وزارت دفاع آمریكا آغاز شد و به ایجاد استاندارد ارتشی 9858.

در سال 1956 كه ویژه مشخصات و شرایط سیستم كیفیت و استاندارد ارتشی 45208 ( MIL-I-4208  )  كه مخصوص سیستم بازرسی است ، منجر شد . این دو سری استانداردها هنوز در وزارت دفاع و ارتش ایالات متحد آمریكا مورد استفاده قرار دارد .

این دو رشته استانداردها پایه و اساسی شد برای استانداردهایی كه توسط كشورهای عضو ناتو به وجود آمد . این استانداردها به استانداردهای ای . كیو . ای . پی به شماره های 1 ، 4 و 9 شهرت دارند . از این استانداردها ، استاندارد ای . كیو . ای . پی مربوط به مشخصات سیستم بازرسی است . از این دو ، نخستین آن به فعالیتهای تولیدی و بازرسی و دومی به بازرسی های پیش از حمل مربوط است . با آنكه كشور انگلستان در سازمان ناتو عضویت دارد این كشور استانداردهای ای . كیو . ای . پی را نپذیرفت و رشته ای استاندارد مشابه استانداردهای ای .كیو . ای . پی به وجود آورد . این استانداردها به استانداردهای

(( دفاع )) معروف شدند . تنها تفاوت این استانداردها شرایط طرح دو سیستم كیفیت است .

در سطح صنایع همچنین نیاز به وجود رشته ای استانداردهای قابل اجرا احساس می شد . نخستین تلاش در جهت برآوردن این نیاز به ایجاد استانداردهایی در كشور انگلستان انجامید با نام استاندارهای بی . اس . 4891 و بی . اس . 5179 . این استانداردها بیشتر نقش نظامنانه را داشتند تا قرارداد . تا اینكه در سال 1979 استانداردهای بی . اس . 575 شكل گرفتند كه آخرین نسخه آن در سال 1987 انتشار یافت . همان گونه كه پیشتر هم اشاره شد ، این استانداردها بر اساس استانداردهای ای . كیو . ای . پی تدوین شده اند . نخستین نسخه استاندارهای بی . اس . 575 نه تنها به عنوان قرارداد میان خریداران و فروشندگان مورد استفاده قرار گرفت ، بلكه سازمانهایی وجود داشتند كه شركتهای دارای شرایط كافی را گواهی می كردند ، كاری كه شركتهای گواهی كننده ایزو و كیو . اس 9000 امروزی انجام می دهند .

وضعیتی كه در مورد كشور انگلستان مطرح شد كم و بیش در سطح بین المللی وجود داشت . در نتیجه موسسه بین المللی استاندارد به سرپرستی كشور كانادا كمیته ای تشكیل داد و به ایجاد رشته ای استاندارد بین المللی اقدام كرد . با توجه به یگانه بودن این استانداردها ، از واژه ایزو ( ISO  ) به معنای استانداردهای یگانه یا مشابه استفاده می شود . این استانداردها كه با كمك و پیشنهاد چندین كشور به وجود آمد ، سرانجام درسال 1987 به ایجاد رشته ای استانداردها انجامید كه امروزه با عنوان استانداردهای بین المللی ایزو 9000 شناخته می شوند . گفتنی است كه واژه ایزو مخفف موسسه بین المللی استاندارد نیست . نمودار ارائه شده در زیر رشد این استانداردها را نشان می دهد .

تاریخچه استاندارد QS-9000

كیفیت خودروها ، همیشه موضوع مهمی در ایالات متحده بوده است . در اوایل سالهای دهه 1980 میلادی ، انقلاب كیفیت به صنایع خودروسازی رسید و سابقه گسترده ای در این زمینه از طریق اجرای برنامه ها و روشهای متعدد برای بهبود كیفیت محصولات ، جلب رضایت مشتریان و برقراری روابط سازنده با تامین كنندگان مدنظر قرار گرفت . این حركت گسترده ، موجب تدوین استانداردها ، خط مشی ها و روشهایی برای اجرای اهداف فوق گردید . هدف اصلی این حركت ساختار و سیستم اجرایی بود ، نه كیفیت محصول . از اینرو ، چنین استانداردها و خط مشی هایی در پی هماهنگ كردن و همسو كردن تامین كنندگان با شركتهای اصلی خوروسازی بودند . البته در این زمینه تقریبا كارهایی انجام شده بود . تا اینكه شركت ؟      ‌‌‌‌  

شركت فورد و شركت جنرال موتورز ( معروف به سه شركت بزرگ خودروسازی ) مذاكرات مشتركی را برای یكسان سازی نیازمندی سیستم های كیفیت آغاز نمودند . نتایج این مذاكرات و مشاورت ها ، موجب تشكیل یك گروه كاری مركب از سه شركت فوق گردید . در سال 1995 ، این گروه كاری ، كار تدوین و انتشار تفاسیر مجاز از نیازمندیهای استاندارد QS-9000را آغاز نمودند . در این میان گروه كاری صنایع خودروسازی مسئولیت توضیح و رفع ابهامات از كلیه مستنداتی كه گروه فوق الذكر تدوین و منتشر می نمایند را عهده دار شد . از سوی دیگر گروه كاری صنایع خوردوسازی مسئولیت هماهنگی كلیه آموزشهای مرتبط با QS-9000  را كه در آمریكای شمالی ارایه می شود عهده دار است . البته باید به این موضوع توجه داشت كه گروه كاری متشكل از سه شركت بزرگ خودروسازی ، نقش مهمی در این زمینه داشته است .