انسان ذاتا با طبیعت اجتماعی و گرایش به جمع آفریده شده است به همین دلیل بدون ارتباط متقابل با دیگران رهندگی برایش مشکل است، هرچند که ممکن است برخی از نیازهای انسان بدون ارتباط با دیگران برآورده شود، در عین حال بسیاری از نیازها هستند که فقط از طریق تعامل با دیگران ارضا می شود در دنیای پیچیده امروزه یعنی در بیشتر تعاون همکاری های ملی و همفکری های عمل

بیان مسئله

 

انسان ذاتا با طبیعت اجتماعی و گرایش به جمع آفریده شده است. به همین دلیل بدون ارتباط متقابل با دیگران رهندگی برایش مشکل است، هرچند که ممکن است برخی از نیازهای انسان بدون ارتباط با دیگران برآورده شود، در عین حال بسیاری از نیازها هستند که فقط از طریق تعامل با دیگران ارضا می شود. در دنیای پیچیده امروزه یعنی در بیشتر تعاون همکاری های ملی و همفکری های عملی، حضور فعال فرهنگی و احاطه بر زنجیره علوم، فنون و تکنولوژی برتر، بدون تردید پدیده کمرویی یک معلولیت اجتماعی است (افروز،1376،ص11). با توجه به این نکته که کم رویی می تواند بر سازگاری اجتماعی و ارتباطات بین فردی، افراد تاثیر منفی بگذارد، ابتدا لازم است که عوامل مربوط به کم رویی تشخیص داده شده و فرد کم رو را شناختف در ایران مشخص میشود که تحقیقات چندان گسترده ای در رابطه با کم رویی صورت نگرفته است و این مسئله توجه پژوهشگران را به خود جلب نکرده است.

پیشینه تحقیق

 

طبق گفته ی محققان در بسیاری از کلاسهای درسی دبستانها، ک.دکانی دیده می شوند که آرام، کم رو، خجالتی هستند و این کودکان در زندگی روزمره خود اغلب اوقات فقط با اعضای خانواده یا همسالان آشنا بازی می کنند و از غریبه ها اجتناب می ورزند، شرم و خجالت این کودکان ممکن است آنها را از اکتساب مهارتها و آمادگی های لازم برای بسیاری از فعالیت هایی که هم سالانشان از آن لذت می برند و یا اصولا برای رشد شخصیت آنها ضروری است باز دارد، رفتار انزواطلبی ممکن است از همان سالهای اولیه کودکی ظاهر شود.

 

سوابق تحقیق

 

در زمینه ی وضعیت کودکان گوشه گیر و انزواطلب، مطالعات متعددی صورت گرفته، پژوهش هایی که به آن اشاره می شود، بعضی از ویژگی های روانی – اجتماعی این کودکان را نشان می دهد: در تحقیق بر روی 407 کودک 6 تا 3 سال توانایی اجتماعی و علائم رفتاری آنها مورد مطالعه قرار گرفت، نتیجه ی به دست آمده نشان داد که دو عامل اساسی در بین سایر عوامل بیش از 50 درصد واریانس تجمعی را به خود اختصاص داد، این دو عامل:

1- بی احساسی و کناره گیری

2- نارضایت و مخالفت

و ملاحضه شد کودکان دارای ویژگی های مذکور در مرحله ی دبستان نیز، مشکل را کم و بیش دارا می باشند، در مطالعه ی دیگری بر روی کودکان 12 تا 7 سال انحرافات رفتاری آنان مطالعه شد، یکی از نتایج تحقیق این بود که در مسائل رفتاری کودکان مسئله اساسی شکست در یادگیری اجتماعی است، هم چنین مشاهده شد واکنش پسران در مواقع شکست بیشتر پرخاشگری و واکنش دختران کناره گیری و انزوا است، در پژوهش دیگری واکنش های هم سالان نسبت به دانش آموزان افسرده در 70 دانش آموز پسر و 93 دانش آموز دختر کلاس های سوم تا ششم دبستان مطالعه شد، نتیجه کلی پژوهش مذکور آن بود که کودکان نسبت به هم کلاسان افسرده ی خود به صورت منفی واکنش نشان می دهند.

کودکان افسرده کم ترین علاقه هم سالان را به خود جلب می کنند، جذابیت کمی دارند و رفتار کنونی و آینده آنها کمتر مثبت تلقی میشود.

 

اهداف پژوهش

 

1-    بررسی رفتار دانش اموزان گوشه گیر

2-    بررسی عوامل گوشه گیری و انزواطلبی دانش آموزان

3-    ببرسی راه کارهای مناسب برای رفع مشکل گوشه گیری و انزواطلبی در دانش آموزان

4-    بررسی تاثیر خانواده بر گوشه گیری دانش آموزان

روایت ها

 

     با مطالعه و پرس و جو از معلمان اطرافم در مورد برخورد و چگونگی مواجهه با گوشه گیری و انزوا طلبی دانش آموزان در کلاس، توانستم از روایت هایی که در زیر به آنها اشاره می کنم برسم.

روایت اول

 

بعد از امتهان های نوبت اول به نمرات دانش اموزان که نگاه کردم نمرات دانش آموزی توجه منو جلب کرد محمد طی 4 ماه اول سال تحصیلی درسی نخوانده و نمره مطلوبی دریافت نکرده بود. درس نخواندن او را بر روی سهل انگاری او گذاشتم. او را برای درس پرسیدم آوردم او جوابی نداد. او را نصیحت کردم. جریمه گفتم ولی جوابی نداد. علت اصلی آن را جویا شدم در اثر مشاهده متوجه شدم که محمد بی نهایت گوشه گیر است. او بی نهایت در خود فرو رفته بود. در ساعات درسی هیچ وقت ندیدم از کسی چیزی بخواهد حتی در حد پاکن یا دفتر یا رفع اشکال درسی. در زنگ تفریحی در گوشه ای می ایستاد با کسی هم کار نداشت. در زنگ ورزش با کسی بازی نمیکرد. از همه چیز و همه کس خجالت می کشید. تصمیمی گرفتم با او صحبت کنم اما جز سکوت او چیزی دستگیرم نشد. از علت درس نخواندن او چیزی نفهمیدم. در مورد خانواده اش او فرزند بزرگ خانواده و یک خواهر کلاس اول و یک برادر خردسال داشت. وضع مالی آنها متوسط به پایین بود. با معلم های سال قبل او مصاحبه کردم او همینگونه و همین وضع را داشته و گوشه گیری او حاد بود و با کمک معلم های خود نمرات را کسب می کرد و به پایه بالاتر می آمد.

با مادر او صحبت کردم. در خانه با خواهر و برادرهایش ارتباط آرام و ساکتی دارد بیشتر دوست دارد با بچه های فامیل به خصوص فرزندان خردسال عمو بازی کند. پدر او به دلیل کاری سخت و طاقت فرسا نمی توانست و فرصت نمی کرد رابطه صمیمی با پسرش داشته باشد. شاید این عاملی برای گوشه گیری این دانش آموز باشد.

در گروه بندی ها شرکت فعال نداشت حتی دیگر دانش آموزان نیز دوست نداشتند او را در گروه خود بپذیرند و او را همراهی کنند. بعد از تحقیقاتی که کردم مشخص شد یکی از عوامل گوشه گیری محمد ریشه در خانواده این دانش آموز دارد که کم توجهی و محرومیت از پدر و مادر نسبت به دانش آموز و توجه به دیگر اعضای خانواده بیشتر است.

اولین کاری که کردم با پدر و مادر او صحبت کردم مبنی بر اینکه وقت زیادی را صرف این دانش آموز کنند و توجه زیادی نسبت به او داشته باشند.

دیگر دانش اموزان را به خصوص همکلاسی های محمد را تشویق کردم برای شرکت دادن او در بازی ها و فعالیت های درسی.

با دبیر پرورشی و مشاوره مدرسه جلسه ای گذاشتم که با محمد صحبت کنند که ذهن او را از عواملی که باعث حقارت او شده است پاک کنند.