تغییرهای پاتولوژیکی در بخشهای محیطی شبکیه
آفتالموسکوپی
پایهء کار این روش بدین گونه است که با گذاشتن یک عدسی همگرای نیرومند 10-15 دیوپتری) چشم را به شدت نزدیک بین می کنند. این عدسی تصویری وارونه و حقیقی از ته چشم در هوا میان معاینه کننده یا بالینگر و عدسی تشکیل می دهد که می توان آن را بررسی کرد. در این حالت تصویر ته چشم نزدیک به پنج بار بزرگ می شود. اگر همگرایی عدسی کاربردی کم باشد بزرگ نمایی بیشتر و روشنایی کمتر است. (شکل را رسم کنید).
در روش آفتالموسکوپی نا مستقیم معاینه کننده یا بالینگر در فاصلهء یک متری چشم مورد بررسی یا معاینه نشسته، نور را با آینهء کاو بزرگ بازتاب کننده ای[1] به درون چشم زیر بررسی می اندازد و در حالی که چشمش را روی بازتاب سرخ رنگ نگاه می دارد، عدسی همگرا را در سر راه پرتو نورانی نزدیک به چشم بیمار جا می دهد و به آرامی عدسی را از چشم به سوی خودش حرکت می دهد تا تصویر شبکیه تیز گردد. برای این که دایرهء بینایی[2] دیده می شود، به هنگام بررسی چشم راست بیمار، از او خواسته می شود که به گوش راست بالینگر نگاه کند و بر عکس (شکل 60-1). برای اشخاص تازه کار دیدن نامستقیم ته چشم به کار بیشتر نیاز دارد و ممکن است با دردسرهائی همراه باشد. یکی از این دردسرها تشکیل بازتابهای نوری از سطح قرینه و دو سطح عدسی چشم است که همانند آینه ها، بازتاب انجام می دهند. با آرام کج کردن عدسی همگرا، دو بازتاب مربوط به عدسیها جدا می شوند. بازتاب قرینه را با گرفتن عدسی همگرا در فاصله ای برابر با درازای کانون آن از کانون جلویی چشم می توان از میان برداشت. در این حالت کج کردن عدسی نباید زیاد باشد. باز یادآوری می شود که بالینگر باید یک متر دورتر از چشم بیمار باشد زیرا اگرچه گمان می شود که او به مردمک چشم بیمار نگاه می کند ولی در حقیقت تصویری را که در هوا میان خود و عدسی جا دارد بررسی می کند. اگر بالینگر در فاصلهء بسیار نزدیک باشد، تصویر ناتیز خواهد شد.
در چشم هنجار پرتوهایی که از ته چشم می آیند موازی هستند بنابراین به وسیله عدسی همگرا در کانون گرد می آیند پس مانند شکل (a61-1) تصویر وارونه ای از شبکیه در هوا و در کانون اصلی عدسی میان عدسی و چشم بالینگر تشکیل می گردد.
در چشم دوربین پرتوهای بیرون رونده واگرا خواهد شد و بنابراین به نظر می رسد که از یک تصویر مستقیم بزرگ شدهء مجازی که در پشت چشم جا دارد می آیند (شکل b58-1) پس عدسی همگرا این تصویر را به عنوان یک جسم به کار می برد و تصویری وارونه از آن درست می کند و چون پرتوها واگرا هستند، این تصویر پایانی در جلوی کانون اصلی عدسی جا خواهد گرفت.
در چشم نزدیک بین پرتوهایی که از ته چشم می آیند همگرا هستند بنابراین تصویر وارونه ای در جلوی چشم تشکیل می شود و عدسی همگرا تصویر دوم کوچکتری از این تصویر در نقطه ای در درون فاصلهء کانونی آن درست خواهد کرد( شکل c61-1).
از گفته های بالا چنین برداشت می شود که در چشم هنجار عدسی هر جا که باشد، اندازهء تصویر همیشه یکی است و در کانون عدسی جا دارد زیرا که پرتوهای بیرون رونده از چنین چشمی موازی هستند (شکل a62-1) هنگامی که عدسی همگرا به گونه ای گذاشته شود که کانون اصلی آن (f) روی کانون جلویی چشم (F) بیافتد، اندازهء تصویر در چشم هنجار دوربین و نزدیک بین یکی خواهد بود(شکل a62 -1) .
اگر کانون اصلی عدسی همگرا (f) میان قرینه و F قرار بگیرد تصویر چشم نزدیک بین[3] کوچکتر و تصویر چشم دوربین[4] بزرگتر از چشم هنجار[5] است (شکل b 62-1)
هنگامی که کانون اصلی عدسی همگرا (f) میان کانون جلویی چشم F و عدسی آزمایش باشد(شکل c62-1)، اندازهء تصویر چشم نزدیک بین بزرگتر و دوربین کوچکتر از چشم هنجار است. پس با در نظر گرفتن اندازهء تصویر به دست آمده در روش آفتالموسکوپی نامستقیم چگونه شکست نور در چشم به دست می آید. زمانی که عدسی همگراکننده را نزدیک چشم جا داده (نزدیک به 9 cm) و آن را کم کم دور می کنیم، اندازهء تصویر اگر تغییر نکند چشم هنجار است. اگر تصویر کوچک باشد چشم دوربین و اگر بزرگ شود نزدیک بین است. شکل (c61-1) جایگاه نسبی تصویر را در آفتالموسکوپی نامستقیم هنگامی که عدسی همگراکننده به فاصلهء کانونی خودش از قرینه جا گرفته است نشان می دهد.
در روش جدید آفتالموسکوپی نامستقیم، با به کارگیری دستگاههای امروزی روشنایی از درون دستگاه آزمایش تأمین می گردد، تصویر شبکیه برجسته به دست می آید و دید دو چشمی است.(شکل 63-1)
[1]. ophtalmoscope
[2]. Ootic disc
[3]. Myope
[4] . Ilypemetrope
[5] Emetrope