قاعدگی چیست؟
قاعدگی یا عادت ماهانه که به آن پریود،(قاعدگی) رگل و حیض هم می گویند به خونریزی دوره ای رحم که در واقع خروج خون و قطعات ریزش یافته داخلی رحم می باشد، گفته می شود.
چرا قاعدگی اتفاق می افتد؟
مغز با ترشح هورمون های خاصی روی تخمدانها اثر گذاشته و از تخمدانها هورمونهایی ترشح می شوند که روی سلولهای رحم اثر می گذارند و آن را برای حاملگی آماده می کنند. اگر فرد حامله نشود میزان این هورمونها کم شده و سلولهای داخل رحم ربزش می کنند و قاعدگی اتفاق می افتد.
فواصل قاعدگی:
فاصله بین دو قاعدگی در افراد مختلف و همچنین در یک فرد ثابت نیست.
معمولا فاصله طبیعی بین شروع یک قاعدگی تا شروع قاعدگی بعدی 28 روز است اما فقط در تعداد کمی از زنان این فاصله کاملا منظم است.
فاصله بین دو قاعدگی تحت تاثیر عوامل زیادی مانند اضطراب و نگرانی، تغییرات فصلی آب و هوا، تغییر محیط زندگی و تغذیه قرار دارد.
اما به طور کلی فاصله بین دو قاعدگی بین 21 تا 35 روز طبیعی است.
طول مدت قاعدگی:
خون قاعدگی به تدریج و طی 3 تا 8 روز از بدن خارج می شود، مقدار خونریزی در هر بار 30 تا 80 میلی لیتر است.
سن شروع قاعدگی:
سن شروع قاعدگی معمولا حدود 11 تا 13 سالگی است. اگر قاعدگی قبل از 9 سالگی یا پس از 16 سالگی ظاهر شود باید به پزشک مراجعه شود. در 1 تا 2 سال اول پس از شروع، وجود بی نظمی در قاعدگی امری طبیعی است که به تدریج منظم می شود.
نوع و محل درد قاعدگی:
درد معمولاً در محل کمر و زیر شکم و پهلوها ظاهر می‌شود و به صورت قولنجی است، یعنی شدت آن کم و زیاد می‌شود. درد در روز اول شدید است و به تدریج کاهش می‌یابد. دردگاهی با تهوع، استفراغ، ضعف، خستگی و سردرد همراه است.
اقدامات مفید جهت کاهش و رفع درد قاعدگی:
- ماساژ شکم، کمر، پهلوها و استفاده از حوله گرم یا کیسه آب‌گرم و پوشاندن لباس گرم.
- خم شدن روی آرنج .و زانوها (به حالت چمباتمه)
- انجام برخی نرمش‌ها و پیاده‌روی و حمام کردن با آب گرم
- استفاده از غذاهای ساده و زود‌هضم و مقوی و پرهیز از غذاهای نفاخ و سنگین
- مصرف دم‌کرده‌های خانگی مانند بابونه، گل‌گاو‌زبان،چای سبز و مایعات گرم مانند چای کمرنگ با تجویز پزشک می‌توان از داروهایی جهت تسکین درد استفاده نمود. مثل استامینوفن، مفنامیک‌اسید و بروفن
اختلالات (سندروم) قبل از قاعدگی
اكثر زنان چند روز قبل از شروع قاعدگی مسائلی را مانند افزایش وزن، ورم،سفتی و احساس درد در پستانها، علایم افسردگی، اضطراب و بی‌قراری را تجربه می‌كنند.
افزایش اشتها، میل به غذاهای خاص مثل شیرینی‌جات، خستگی، بی‌حالی، اشكال در تمركز حواس،یبوست، بی‌خوابی، و یا پرخوابی از علایم دیگر هستند.
به مجموعه این علایم اختلالات قبل از قاعدگی می‌گویند كه شدید شدن آنها، سندرم قبل از قاعدگی را بوجود می‌آورد که بعد از قاعدگی کاملا از بین می روند.
درمان سندرم قبل از قاعدگی:
به علت تنوع علایم، درمان یكسان و ثابتی جهت این بیماری وجود ندارد. ولی انجام اقدامات زیر مفید می‌باشند.
ورزش:
ورزش باعث كاهش علایم پستانی، ورم و شكایات جسمی می‌شود و حتی می‌تواند در بهبود علائم روحی مثل افسردگی و اضطراب مؤثر باشد.
تغذیه:
كاهش مصرف قند و شیرینی و استفاده از مواد غذایی حاوی پروتئین (مانند حبوبات، گوشت مرغ و ماهی) سبزیجات و میوه‌جات در بعضی از بیماران مفید واقع می‌شود. افزایش تعداد وعده‌های غذایی و كاهش حجم غذا در هر وعده نقش مهمی در كاهش علایم دارد.
بروز اولین قاعدگی در دختران جوان نباید موجب ترس و نگرانی آنها شود. این امر نشان می دهد که آنها سالم هستند و آمدگی مادر شدن را در آینده دارند. قاعدگی نه نتها بیماری نیست، بلکه امری ضروری و طبیعی برای بدن است، اگر چه ممکن است به ظاهر موجب ناراحتی شود.
دوران قاعدگی یکی از مهم ترین دوره های زندگی هر خانمی است و از آنجا که به طور معمول، خانم ها را یک هفته در ماه درگیر می کند، اهمیت ویژه ای دارد.
باید بدانید که رعایت بهداشت فردی در این دوران بسیار ضروری است و رعایت نکردن آن ممکن است به ایجاد عفونت و عوارضی مانند نازایی در آینده منجر شود.
این عوارض می تواند فرد را از نعمت مادر شدن محروم کند و ممکن است زندگی خانوادگی آینده وی را دچار مشکل گرداند، بنابراین توجه به نکات بهداشتی و رعایت آنها اهمیت دارد:
بهداشت دوران قاعدگی:
به علت باز بودن دهانه رحم در دوران قاعدگی رعایت بهداشت فردی در این دوران بسیار ضروری است و عدم رعایت بهداشت ممكن است باعث ایجاد عفونت و عوارضی مانند نازایی درآینده گردد.
چون خون محیط مناسبی برای رشد انواع میكروبها می‌باشد علاوه بر ایجاد عفونت باعث ایجاد بوی ناخوشایند می‌گردد.
در دوران قاعدگی تا حدامكان از نواربهداشتی استفاده كنید و نوارها را به فواصل كوتاه و حداقل هر ۳ تا ۴ ساعت عوض نمایید.
هنگام تعویض نواربهداشتی به خاطر داشته باشید كه نوار بهداشتی آلوده را در كاغذ یا روزنامه باطله پیچیده در یك نایلون گذاشته و آن را در سطل زباله بیندازید.
اگر امكان استفاده از نواربهداشتی برای شما وجود ندارد می‌توانید از پارچه‌های نخی استفاده كنید و پس از مصرف بلافاصله با آب سرد و صابون شسته و در آفتاب خشك كنید.و بهتر است اتو نمایید.
از پنبه و دستمال كاغذی به تنهایی استفاده نكنید زیرا ممكن است الیاف آنها جذب شود.
می‌توان پنبه یا دستمال كاغذی را در گاز استریل قرار داده و استفاده نمود.
حمام كردن در دوران قاعدگی:
در روزهای عادت ماهانه و هنگام خونریزی، حمام كردن روزانه نه تنها ضرری ندارد بلكه ضروری نیز می‌باشد و باعث از بین رفتن بوی ناخوشایند بدن و رفع خستگی و كسالت می‌گردد.
توجه داشته باشید كه در هنگام استحمام، از نشستن در كف حمام خودداری كنید و به شكل ایستاده حمام كنید.
ورزش در دوران قاعدگی:
در دوران قاعدگی ورزش بخصوص ورزش‌های سبك نه تنها معنی ندارد بلكه سبب نشاط، سلامت جسمی و روانی فرد می‌شود.
انجام برخی ورزش‌های سبك در دوران قبل از قاعدگی تا حدودی مشكلات جسمی و روانی این دوره را تسكین می‌دهد.
بنابراین در این دوران استراحت مطلق و ماندن در رختخواب ضرورتی ندارد و فرد می‌تواند كارهای روزانه خود را انجام دهد.
مسایل شرعی در دوران قاعدگی:
پس از پایان خونریزی بایستی برای نماز، روزه و سایر اعمال شرعی كه به طهارت نیاز است غسل نمود.