قانون گذار برای جرم انگاری اعمال در جامعه با محدودیتهای مختلفی مواجه است برخی از این محدودیتها مربوط به مجازاتهای نامتناسب،هستند اینها مجازاتهایی هستند که بدون توجه به معیارهای تناسب میان جرم و مجازات یعنی معیار صدمه وارده،اهمیت مطلق و نسبی جرایم،نوع جرم ارتکابی و خصوصیات شخصیتی مجرم و درجه و نوع تقصیر بزهدیده تعیین و یا اعمال میشوند.بنابراین، در نظر گرفتن اهداف کیفر شناختی یعنی تنبیه و اصلاح مجرم،پیشگیری عمومی و خصوصی و تأمین دفاع اجتماعی به عنوان بخشی از معیارهای تناسب با فلسفه وجودی اصل تناسب مغایر است.علت اصلی ممنوعیت مجازاتهای نامتناسب در نظام بین المللی حقوق بشر و همچنین نظامهای حقوقی داخلی،ممنوعیت استفاده ابزاری از انسان و احترام به حیثیت و کرامت ذاتی اوست.
چگونگی تعیین و اعمال مجازاتها یکی از موضوعات مهم و اساسی در مقولهء حقوق کیفری بوده است زیرا پس از آنکه چرائی مجازات مشخص شد و به این نتیجه رسـیدیم که مجازات،امری موجّه است باید تعیین کنیم که این مجازات چگونه تخصیص یابد.مسلما چگونگی مجازات نمیتواند از چرائی آن منفک باشد.
قانونگذار در ایران به اعتبار میزان لطمه نوع جرم را به جرم قابل گذشت و غیر قابل گذشت تقسیم بندی می كند و در جرایم قابل گذشت تعقیب را به شكایت شاكی خصوصی منوط می داند ولی مهم این است كه از نظر قانون گذار عمل جرم انگاری شده آن قدر حدت و شدت دارد كه مستلزم واكنش اجتماعی از نوع كیفری باشد قانون گذار در ایران با توجه به اصل 9 قانون اساسی به ممنوعیتهایی اشاره كرده است: " هیچ مقامی حق ندارد به نام استقلال و تمامیت ارضی كشور حقوق و آزادیهای مشروع را هر چند با وضع قوانین و مقررات سلب كند"
1- تعریف مساله و بیان سؤالهای اصلی تحقیق:
الف - در این تحقیق می خواهیم بدانیم معیار تناسب جرم و مجازات چیست؟ و آیا این معیار یا معیارها در قانون جدید مجازات اسلامی رعایت شده است یا خیر؟
ب- آثار و ضمانت اجرای عدم رعایت تناسب جرم و مجازات در قانون جدید مجازات اسلامی چیست؟
اهمیت تحقیق
مقنن در شاهراه جرم انگاری با موانع و محدودیت هایی روبروست که این محدودیت ها مقبولیت و یا عدم مقبولیت قانون وضع شده در بین مردم را نشان می دهد. امروزه در نظام های حقوقی بسیاری از کشورها «حق قرار نگرفتن انسان در معرض مجازات های نامتناسب» یکی از اصول بنیادین حقوق شهروندی در قلمرو حقوق جزائی تلقی می شود و نیز وجود تناسب میان جرم و مجازات از ملزومات رسیدن به عدالت، این گمشده بشر در طول دوران متمادی تاریخ است. تعیین مجازات نامتناسب عواقب خطرناکی اعم از دلسردی تابعان حقوق جزا و خودکامگی قضات و قانونگذاران و ... را در قبال دارد. با این اوصاف و با توجه به اینکه این اصل در بسیاری از حالات مقدم بر دیگر اصول است؛ فلذا مطالعه آن در حقوق ایران بسیار ضروری به نظر میرسد.
پیشینه تحقیق
به دلیل اهمیت ذكر شده تحقیق در سطور بالا تعداد زیادی مطالب در زمینه تناسب جرم و مجازات صورت گرفته است از جمله كتاب تناسب جرم و مجازات نوشته دكتر منصور رحمدل یا پایان نامه دوره دكتری جعفر یزدیان جعفری در خصوص بررسی مبانی و چگونگی تعیین مجازات متناسب در حقوق كیفری، رساله دكتری حقوق جزا و جرمشناسی، دانشگاه تهران: 1384 و یا پایان نامه كارشناسی ارشد سركار خانم فاطمه رضایی امین تحت عنوان تناسب جرم و مجازات از دیدگاه اسلام دانشكده الهیات و علوم انسانی دانشگاه پیام نور 1388
همچنین در سایتهای اینترنتی در این زمینه نیز مطالب زیادی به چشم میخورد.