جرایم سازمان یافته از دیدگاه حقوق
گاهی افراد با تبانی به منظور دستیابی به منافع مادی و قدرت، اقدام به فعالیتهای غیرقانونی و هماهنگ كرده و در این راه از هر نوع ابزار مجرمانه استفاده میكنند. این موضوع، زیر عنوان جرم سازمان یافته مورد بحث قرار میگیرد. نوشتار حاضر تلاش میكند جرم سازمان یافته را تعریف كرده، امكان و ویژگیهای آن را بر شمرده، اهداف، آثار و مصادیق آن را بررسی كرده و در نهایت عوامل اساسی روی آوردن مجرمان به جرایم سازمان یافته را مرور كند. جرائم سازمان یافته ، به عنوان یکی از مهم ترین معضلات شناخته شده قرن بیست و یکم ، سیاست های پیش گیری از جرم را در سر تا سر دنیا دچار بحران نموده است .ارتکاب این جرائم متضمن آثارسوء فرهنگی ، اجتماعی ، اقتصادی و سیاسی غیر قابل جبران در سطوح ملی و بین المللی می باشد. ایران به عنوان یکی از مناسب ترین کانون های جرم سازمان یافته به صورت قابل توجهی تحت تأثیر جرائم مزبورقرار گرفته است . سازمان ملل متحد با توجه به آثار و خطرات مزبور همچنین با آگاهی از عدم پاسخ دهی اقدامات پراکنده منطقه ای و بین المللی به منظور هماهنگ نمودن سیاست های پیش گیری و مبارزه با جرائم سازمان یافته به تدوین و تصویب کنوانسیون ملل متحد علیه جرم سازمان یافته فراملی (پالرمو) و همچنین کنوانسیون ملل متحد علیه فساد مالی (مریدا) اقدام نموده است.جرم سازمان یافته عبارتست از فعالیت های غیر قانونی و هماهنگ گروهی منسجم از اشخاص که با تبانی با هم برای تحصیل منافع مادی و قدرت، به ارتکاب اعمال مستمر مجرمانه شدید می پردازند و برای رسیدن به هدف از هر نوع ابزار مجرمانه نیز استفاده می کنند.
جرم های سازمانی
امروزه شبکه سازی سازمان های جنایی قدرتمند در فعالیتهای مشترک به پهنای سراسر کره زمین پدیده جدیدی است که تاثیرات شگرفی نیز بر اقتصاد، سیاست، امنیت و در نهایت کل جوامع ملی و بین الملل میگذرد.. علی رغم ضرورت تدوین سیاست کیفری مناسب برای مقابله با گروهای مجرمانه و با وجود امکان به کارگیری آموزه های حقوق کیفری اسلام در این راستا، قانونگذار ایران اقدام قابل توجهی جهت تدوین قوانین مناسب برای مبارزه با اشکال مختلف جرم سازمان یافته انجام نداده است و قوانین موجود در این زمینه ناکارآمد بوده و تنها توان مقابله با اشکال سنتی جرم سازمان یافته را آن هم به صورت ناقص دارا هستند. پیچیدگی مساله ناشی از این است که با توجه به خصیصه فراملی و گاه حتی جهانی جرم سازمان یافته تدابیری که در سطح ملی اتخاذ میشود به هیچ وجه برای مبارزه با این پدیده کافی نیست و حتی برخی تجربه ها نشان داده است که تدابیر گاه بسیار سفت و سختی که در سطح ملی اتخاذ شدهاست و به ظاهر باعث سرکوبی تقریبا کامل سازمانهای بزهکار فعال در آن کشور شده است در دراز مدت نتیجه عکس داده است. هدف اصلی در این پژوهش بررسی شیوه های مقابله با جرایم سازمان یافته در حقوق کیفری ایران است.
بشر همواره در جهت دست یابی به منابع بی نهایت و استفاده از آنها و کسب قدرت تمایلی تمام ناشدنی دارد و هر چه در جهت پاسخگویی به این نیاز و خواسته ی خود جلو رود، همچنان دلیل دیگری برای کسب بیشتر پیدا کرده و حالت سیری ناپذیری خود را نمایان می کند .
قاچاق انسان
گاهی همین حرص در جهت دستیابی به منابع ، منافع و قدرت که بیشتر خود رادر قالب مادی نشان می دهد برای ارضا کردن این حس گاهی از مسیر درست خود خارج شده و به دنبال راه میان بری برای رسیدن سریعتر و راحت تر خود و به نوعی دور زدن از موانع ) قانون مندی و سیر اداری را به عنوان موانع در نظر می گیرند( می گردند.
باید در نظر داشت که در همه جوامع برای نظم و امنیت قوانینی که بر اساس هنجار ها و فرهنگ و شرایط آن جامعه است تصویب می شود که افراد ملزم به رعایت آن هستند. البته خیلی از جرم انگاری ها در جوامع مختلف دارای وجه اشتراک و افتراق هستند مثلا قتل در همه جوامع نکوهیده و جرم انگاری شده ولی ممنوعیت شرب خمر در جوامع اسلامی نمود پیدا میکند در حالی که در بسیاری از جوامع همچین چیزی قابل مشاهده نیست .
نکته ی دیگری که باید به آن توجه کرد بروز جرایمی است که با پیشرفت تکنولوژی و پیچیده شدن جوامع انسانی شکل گرفته در حالی که در گذشته اصلا وجود نداشته است از جمله این جرایم می توان به جرایم سایبری و جرایم سازمان یافته و ... اشاره کرد . بسیاری از جرایم سازمان یافته با کمک تکنولوژی از جمله محیط سایبر دست به اقدامات مجرمانه در محیط ملی و فراملی می زنند. در واقع گاهی جرایم حد و مرز ها را در هم نوردیده و ممکن است چندین جامعه یا حتی جهان را تحت تاثیر خود قرار دهد .علل بسیاری از این جرایم که به نوعی در سطح فراملی صورت می گیرد ممکن است مهاجرت ، تبعیض های
نژادی ، بی عدالتی ، فناوری های ارتباطی، تسهیل و تسریع ارتباطات و ... می باشد که چالش های زیادی در زمینه های فرهنگی ، سیاسی، اقتصادی، اجتماعی را در جهان با خود به همراه می آورد.
جرایم ساز مان یافته در واقع نوعی از جرایم است که در دهه های اخیر بسیار مورد توجه قرار گرفته که در جهت حل مشکلات و بررسی این جرم در ابتدا باید شناخت دقیقی از این نوع جرایم داشت البته به دلیل اهمیت این موضوع و این نوع جرم نشست ها و همایش های زیادی در این زمینه تشکیل شده است .
همان طور که در بند های گذشته ذکر شد یکی از عللی که رسیدگی و شناخت به این جرم را پر رنگ کرده است وجه فراملی بودن برخی از این نوع جرایم است . زیرا خطرات امنیتی و ضربه به سلامت جامعه در سطح گسترده ای را به همراه خواهد داشت . همچنین احساس ناامنی را بیشتر از هر نوع جرایم دیگری بر روان و احساس جمعی افراد و شهروندان تأثیر گذار خواهد بود .
جرایم سازمان یافته یک اصطلاح جدید است که در سال های اخیر مورد توجه مباحث حقوقی قرار گرفته و وارد این مبحث شده است. البته به نوعی از این نوع جرایم تحت عنوان جرایم خاص یاد می شده است زیرا در جرایم با عنوان خاص به صورت سازماندهی و برنامه ریزی شده ارتکاب پیدا می کند و هدف آنها کسب قدرت و به دست آوردن منابع و منافع اقتصادی است .
لذا در جهت بهبود شرایط و حل این معضل در ابتدا نیاز است که شناختی از این جرایم داشته باشیم . تا بتوانیم ابعاد و ضعف های نظام های حقوقی را در آن بررسی کرد . و علل بروز و تشکیل این نوع جرایم را مورد توجه قرار دارد.
جرم بعنوان یک پدیده ضد اجتماعی در جوامع انسانی همیشه وجود داشته، وجود دارد و وجود خواهد داشت همانگونه که بیماری در انسان همیشه وجود داشته و وجود دارد و مبارزه بدن با بیماری همیشگی است مبارزه جامعه با پدیده بزهکاری نیز همیشگی است .اما میزان جرائم و نوع آن در جوامع مختلف متفاوت است هر چند اشکال جرم با تحول جوامع متحول گردیده است و از گونه بسیط و ساده به پیچیده تغییر شکل داده است .ارتکاب فعل مجرمانه متضمن خطرات و هزینه‌هایی برای جامعه است و هر گاه تعداد افراد تبهکار بیشتر گردد، خطرات و هزینه‌های اجتماعی آن بسیار بالاتر میرود.اما هنگامیکه افعال مجرمانه با برنامه‌ریزی و هماهنگی به مثابه یک سازمان توسط افراد متعددی پیگیری شود، خطرات آن لزوما برای جامعه بسیار فراوان است و این گونه افعال مجرمانه که مشتمل بر افراد و گروههایی از جامعه میباشد که خط مشی خود را برخلاف جهت جامعه انتخاب نموده‌اند به منزله چالشی برای جامعه بشمار میروند.به همین جهت مبارزه با اینگونه جرایم تلاشی مناسب و درخور آن را می‌طلبد.از طرف دیگر، نظام حقوقی نیز شیوه‌ای خاص را برای مواجه با این فعالیتها در سازمان باید انتخاب نماید در غیر اینصورت حقوق جزا مواجه با چالش جدی خواهد بود.در مواجه با این چالش ، که بحران قرن نیز بشمار میرود، شناخت این نوع بزهکاری و آگاهی نسبت به جنبه‌های مختلف و انواع آن امری ضروری است که این امر تنها در سایه پژوهشهای کمی و کیفی پیرامون بزهکاری سازمان یافته چارچوب علم حقوق و از جمله جرمشناسی و حقوق جزا میسر است .موضوع یاد شده از مسائل مبتلا به جامعه جهانی امروز است که در این پژوهش از دو دیدگاه به بررسی آن پرداخته‌ایم، در بخش اول پایان‌نامه که به بررسی موضوع جرم سازمان یافته از دیدگاه جرایم سازمان یافته، قلمرو جرایم سازمان یافته، فعالیتهای مجرمانه سازمان یافته، سازمانهای تبهکار مطرح می‌گردد.همچنین با توجه به اهمیت این جرایم و تاثیر آن بر نظام بین‌المللی، این جرایم از دیدگاه حقوق کیفری بین‌الملل مورد مطالعه قرار خواهند گرفت .در بخش دوم به بررسی موضوع، از دیدگاه حقوق جزای ماهوی خواهیم پرداخت و جایگاه این مفهوم را در حقوق جزای ایران بیان خواهیم کرد.